شیر انبساط
شیر انبساط یا اکسپنشن ولو یکی از اجزای کلیدی در سیکل تبرید است که وظیفه آن کاهش فشار مبرد و کنترل میزان ورود آن به اواپراتور می‌باشد. این شیر با ایجاد افت فشار ناگهانی، موجب تبخیر بخشی از مبرد و تسهیل فرآیند سرمایش می‌شود. شیرهای انبساط در انواع مختلفی مانند حرارتی (ترموستاتیک)، الکترونیکی و ثابت عرضه می‌شوند و بسته به نوع سیستم برودتی، انتخاب و نصب می‌شوند.
فوری، پیک، پست، باربری و اتوبوس
صدور فاکتور رسمی در سامانه مودیان
تهیه قطعات از دفاتر رسمی برندها
راهنما خرید انواع شیر انبساط
1- Expansion Valve چیست؟
شیر انبساط یکی از اجزای کلیدی در سیستم‌های تبرید و تهویه مطبوع است. وظیفه اصلی این شیر، کنترل دقیق جریان مبرد به اواپراتور و کاهش فشار مبرد است تا فرآیند تبخیر در دمای پایین‌تری انجام شود و گرمای محیط جذب شود. این عملکرد به بهره‌وری بهتر سیستم و جلوگیری از ورود مایع به کمپرسور کمک می‌کند.
2- کاربردهای شیر انبساط
شیرهای انبساط در موارد زیر کاربرد دارند:
- سیستم‌های تهویه مطبوع ساختمان‌ها
- چیلرهای صنعتی
- یخچال‌های فروشگاهی و تجاری
- سردخانه‌های بالای صفر و زیر صفر
- دستگاه‌های یخ‌ساز و بستنی‌ساز صنعتی
- سیستم‌های تهویه خودرو
3- انواع شیر انبساط
شیرهای انبساط را می‌توان به‌صورت کلی به دو دسته زیر تقسیم کرد:
- شیر انبساط ترموستاتیکی (TXV یا TEV)
با حسگر دما در خروجی اواپراتور، جریان مبرد را کنترل می‌کند. - شیر انبساط الکترونیکی (EEV)
با استفاده از سیگنال‌های الکتریکی و سنسورها، بسیار دقیق و قابل برنامه‌ریزی است.
4- جدول مدل‌های مختلف شیر انبساط
| مدل شیر | نوع | برند | کاربرد | سایز ورودی/خروجی |
|---|---|---|---|---|
| T2 | ترموستاتیکی | دانفوس | چیلرها، سردخانه‌ها | 1/4” x 1/2” |
| TX2 | ترموستاتیکی | آلکو | یخچال‌های فروشگاهی | 1/4” x 3/8” |
| ETS 12 | الکترونیکی | دانفوس | تهویه مطبوع پیشرفته | 1/2” x 1/2” |
| EX5 | الکترونیکی | آلکو | سیستم‌های پیشرفته صنعتی | 5/8” x 5/8” |
5- معرفی برندهای تولیدکننده شیر انبساط
- Danfoss (دانفوس): برند معتبر دانمارکی، پیشتاز در طراحی شیرهای انبساط دقیق و بادوام.
- Alco (آلکو): برند زیرمجموعه Emerson آمریکا، تخصص در کنترل دقیق جریان مبرد با طراحی ماژولار.
- Castel (کستل): برند ایتالیایی با طراحی اقتصادی و عملکرد قابل قبول در سیستم‌های تبرید کوچک و متوسط.
6- انواع و اجزاء شیر انبساط
- سنسور دما یا بالب (Bulb): در نوع ترموستاتیکی، برای اندازه‌گیری دمای خروجی اواپراتور.
- بدنه شیر: ساخته‌شده از برنج یا استیل ضدزنگ.
- مکانیزم سوزنی یا دیافراگمی: برای باز و بسته شدن جریان مبرد.
- سیم‌پیچ الکترونیکی: در مدل‌های الکترونیکی برای تنظیم دقیق.
7- نحوه عملکرد شیر انبساط
در شیرهای ترموستاتیکی، حسگر دما دمای گاز خروجی اواپراتور را اندازه‌گیری کرده و دیافراگم داخل شیر را باز یا بسته می‌کند. در نوع الکترونیکی، سنسور فشار و دما اطلاعات را به کنترلر می‌فرستند و شیر به صورت دقیق تنظیم می‌شود.
8- ویژگی‌ها، مزایا و معایب
مزایا:
- کنترل دقیق جریان مبرد
- افزایش عمر مفید کمپرسور
- بهره‌وری بالای سیستم تبرید
معایب:
- نیاز به تنظیم دقیق (مخصوصاً مدل‌های ترموستاتیکی)
- قیمت بالاتر در مدل‌های الکترونیکی
9- راهنمای انتخاب شیر انبساط
برای انتخاب شیر انبساط مناسب باید به موارد زیر توجه کرد:
- ظرفیت سرمایشی سیستم (برحسب اسب بخار یا تن تبرید)
- نوع مبرد مورد استفاده (R22، R404، R134a و…)
- دمای اواپراتور و کندانسور
- شرایط نصب (مستقیم، با اتصالات زاویه‌دار و…)
10- روش‌های نصب و راه‌اندازی
- استفاده از فیلتر درایر قبل از نصب شیر انبساط الزامی است.
- از جوشکاری بیش از حد در نزدیکی شیر خودداری کنید.
11- گارانتی و خدمات پس از فروش
برندهای اصلی مانند دانفوس و آلکو معمولاً گارانتی کیفیت ساخت دارند، اما نصب و بهره‌برداری صحیح تأثیر زیادی در حفظ گارانتی دارد. توصیه می‌شود فقط از فروشندگان معتبر تهیه شود.
12- نمایندگی شیر انبساط در ایران
شرکت پرومارت به عنوان یکی از تأمین‌کنندگان تخصصی تجهیزات تبرید در ایران، توزیع‌کننده برندهای مطرحی چون دانفوس و آلکو است. اگرچه نمایندگی رسمی نیست، ولی اصالت کالا را تضمین می‌کند.
13- قیمت شیر انبساط
قیمت شیر انبساط بسته به برند، نوع، ظرفیت و کشور سازنده متفاوت است. به طور کلی، شیرهای ترموستاتیکی از قیمت پایین‌تری نسبت به نوع الکترونیکی برخوردارند. برای دریافت قیمت روز، پیشنهاد می‌شود به فروشگاه‌های معتبر آنلاین مانند پرومارت مراجعه نمایید.
14- کاتالوگ شیر انبساط
15- روش‌های عیب‌یابی، نگهداری و تعمیر
- بررسی وجود گرفتگی در ورودی شیر
- اطمینان از عملکرد صحیح بالب
- بررسی سیگنال‌های ورودی به شیر الکترونیکی
- استفاده از فیلترهای تمیز برای جلوگیری از آلودگی
16- سوالات متداول
آیا شیر انبساط قابل تعمیر است؟
خیر، در صورت خرابی باید تعویض شود.
برای مبرد R404 چه شیرهایی مناسب‌اند؟
مدل‌های T2 دانفوس و TX2 آلکو گزینه‌های مناسبی هستند.
نصب اشتباه بالب چه مشکلاتی ایجاد می‌کند؟
منجر به سوپرهیت نامناسب و کاهش راندمان سیستم می‌شود.
